Sinds de industriële revolutie in Noord-Europa in de 18e eeuw was de bedrijfsorganisatie verticaal. Dit betekent dat de stroom van boven naar beneden is gegaan. Managers, ingehuurd door eigenaren, dienen om alle functionele aspecten van het bedrijf te overzien. Meer recentelijk is dit model op verschillende manieren uitgedaagd om werknemers meer macht te geven tegenover werkgevers. Het argument is dat als functionele groepen binnen het bedrijf meer bestuurlijke verantwoordelijkheid zouden nemen, de loyaliteit van medewerkers aan het bedrijf zal toenemen omdat ze nu een belang in het bedrijf hebben.
De basis
De horizontale organisatie kent vele typen. Deze typen draaien om de aard van de groepen van suborganisaties binnen het bedrijf die de macht krijgen van de oudere, verticale managementstijl. Er zijn in de loop van de jaren veel voorstellen geweest, van radicaal tot gematigd. Wat ze allemaal gemeen hebben, is het versterken van functionele eenheden binnen het bedrijf om meer uitvoerende macht aan zichzelf te geven tijdens het dienen van het bedrijf.
Ostroff's aanpak
Frank Ostroffs bekende boek 'De horizontale organisatie' creëerde een nieuw managementplan gebaseerd op 'kerncompetenties'. Dit boek veranderde de literatuur over horizontale organisatietheorie. De kerncompetenties zijn in feite productontwikkeling, verkoop, service en accounting, met meer of minder afhankelijk van de organisatie. Deze organisatorische competenties zullen dienen om elkaar in kruisbestuiving te brengen, waarbij langzaam een meer geschoolde arbeider wordt ontwikkeld die de onderneming goed kent, niet alleen vanuit het oogpunt van één specialisatiegebied.Het zijn deze competenties die zullen dienen als het dagelijkse basisbeheer van het bedrijf.
Barabba's Hybrid
De 'hybride' organisatie van Vincent Barabba werd slechts enkele jaren vóór Ostroff ontwikkeld. Hij was van mening dat de functionele eenheden van de organisatie op basisniveau verantwoordelijk zouden moeten zijn voor het beheer, maar dat deze organisaties door vakbekwaamheid moeten worden gecontroleerd. Barabba's versie van het horizontale idee is om het centrum van het bedrijf te zijn, en niet de functionele eenheid. Werknemers die zich hebben bewezen met de meeste vaardigheden, werkethiek en loyaliteit, moeten de leiding hebben over het bedrijf. Management moet zich beperken tot "grote afbeelding" items en laat de elites binnen de organisatie de show draaien.
Werknemerscontrole
Een meer radicale benadering van het horizontale idee bereikte zijn volledige volwassenheid in de jaren vijftig en zestig in het Joegoslavië van maarschalk Tito. In deze benadering werd elk bedrijf georganiseerd door ondernemingsraden, die volledige controle over het bedrijf hadden. Ze huurden managers in, bepaalden de salarissen en de dagelijkse arbeidsverdeling. Tito's 1949 "Basic Law on Workers 'Self-Management" was expliciet gewijd aan het uiteindelijk verwijderen van de staat als een kracht in de samenleving. Alle sociale rollen met betrekking tot de economie moesten worden genomen door ondernemingsspecifieke en regiospecifieke ondernemingsraden, die zowel het bedrijfs- als het economische leven van de samenleving zouden beheersen. Dit waren allemaal verkozen organen, maar de ondernemingsspecifieke raden konden alleen door de werknemers in het bedrijf worden gekozen.
