Er is een langdurig debat tussen bedrijfsanalisten over de zakelijke en maatschappelijke verantwoordelijkheden van bedrijven. Sommigen geloven dat bedrijven hun inspanningen moeten richten op de winst van het bedrijf, maar anderen geloven dat bedrijven een ethische verantwoordelijkheid hebben tegenover de omgeving waarin het bedrijf opereert. De theorie van de voorraadhouder en de theorie van belanghebbenden brengen deze twee wegen in kaart, zodat elk bedrijf kan beslissen welk ethisch pad het kiest.
Zowel aandeelhouders- als stakeholdertheorieën zijn normatieve theorieën over maatschappelijk verantwoord ondernemen die de ethische verantwoordelijkheden van een onderneming schetsen. Hoewel elke theorie zijn wortels heeft in de bedrijfsethiek, verschilt de fundering van de twee theorieën sterk.
De theorie van de houder begrijpen
Stockholder-theorie, ook wel aandeelhoudersstheorie genoemd, zegt dat de managers van een bedrijf de plicht hebben het rendement voor de aandeelhouders te maximaliseren. Volgens de theorie, die voor het eerst werd geïntroduceerd door Milton Friedman in de jaren zestig, is een bedrijf primair verantwoordelijk tegenover zijn aandeelhouders vanwege de cyclische aard van de bedrijfshiërarchie. Aandeelhouders keuren het salaris goed van de bedrijfsmanagers van een bedrijf, die op hun beurt verantwoordelijk zijn voor de uitgaven van het bedrijf, wat ook in lijn moet zijn met de wensen van de aandeelhouders.
Stakeholder-theorie begrijpen
Als alternatief zegt de theorie van belanghebbenden dat bedrijfsmanagers een ethische plicht hebben jegens de aandeelhouders van het bedrijf, evenals die personen of groepen die bijdragen aan de winst en activiteiten van het bedrijf en diegenen die baat kunnen hebben bij of schade kunnen ondervinden van het bedrijf. De stakeholders van een bedrijf omvatten doorgaans aandeelhouders, werknemers, klanten, leveranciers en de lokale gemeenschap waarin het actief is. Volgens deze theorie moet een bedrijf rekening houden met de belangen van alle belanghebbenden bij het nemen van zakelijke beslissingen.
Gemeenschappelijke misvattingen van beide theorieën
Stockholder-theorie wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd als te zeggen dat zakelijke managers alles moeten doen wat nodig is om de winst van een bedrijf te maximaliseren. Hoewel het maximaliseren van de winst aan de basis ligt van de theorie, worden managers aangemoedigd om de winsten legaal te verhogen en door niet-gevoelige praktijken. Bovendien begrijpen velen de voorraadhouderstheorie om het geven van liefdadigheid helemaal te verbieden. Hoewel maatschappelijke verantwoordelijkheden zijn gestructureerd als stakeholderinitiatieven, zullen voorstanders van de stockholder theorie zeggen dat liefdadigheidsprojecten binnen de theorie worden ondersteund, zolang deze projecten ten goede komen aan de bedrijfsresultaten of de beste kapitaalinvesteringen zijn die op dat moment beschikbaar zijn.
Misvattingen omringen ook de stakeholder-theorie. Sommigen geloven dat winst volledig buiten beschouwing moet worden gelaten bij het naleven van deze theorie. In werkelijkheid is winst een onderdeel van de grotere ethische puzzel die moet worden overwogen bij het bepalen van de impact van het bedrijf op de betrokken stakeholders.
