Een van de belangrijkste belemmeringen voor effectieve communicatie is een foutieve of bedrieglijke redenering. Een misvatting is elke fout in de logica of redenering, of een misvatting die is ontstaan door een foutieve redenering. Fallacies kunnen opzettelijk of onopzettelijk worden gemaakt. Wanneer ze opzettelijk zijn gemaakt, worden ze meestal verdoezeld door een retorische truc in een poging om een gesprekspartner of luisteraar te misbruiken, te verwarren of te manipuleren. Wanneer ze echter onbedoeld worden gebruikt, kunnen ze vaak leiden tot misverstanden tussen partijen die betrokken zijn bij verder openhartige communicatie.
Effectieve communicatie
Effectieve communicatie vereist dat aan een aantal eenvoudige voorwaarden wordt voldaan om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden zijn tussen de partijen in een uitwisseling. Ten eerste moeten sprekers proberen zich nauwkeurig, duidelijk en correct uit te drukken. Ze moeten zich onthouden van retorische uitspattingen of spreekpatronen die een luisteraar in verwarring kunnen brengen, en ze moeten informatie direct doorgeven. Ten tweede moeten gesprekspartners zorgvuldig naar elkaar luisteren. Ze moeten om opheldering vragen wanneer dat nodig is. Ten slotte mogen gesprekspartners niet naar conclusies springen of foute aannames doen over wat de andere partij van plan is te zeggen, al weet of zelf kan achterhalen. Punten moeten zo expliciet mogelijk worden gemaakt.
Formele tekortkomingen
Formele denkfouten zijn structurele tekortkomingen in deductief redeneren die een argument ongeldig maken. Er zijn veel soorten formele denkfouten, maar de meest voorkomende worden meestal gemaakt zonder dat mensen zich ervan bewust zijn dat ze ze helemaal gemaakt hebben. Dit kan op zijn beurt de effectieve communicatie belemmeren. Strikt genomen is een formele denkfout anders dan een feitelijke fout, omdat deze het gevolg is van een puur structurele fout bij het redeneren over een reeks stellingen; als de proposities feitelijk onjuist zijn, maar de conclusie zelf logisch volgt, is een argument nog steeds technisch correct, zelfs als het feitelijk onjuist is.
Informele fouten
Hoewel formele misvattingen voorkomen vanwege een fout in de logische structuur van een argument, ontstaan informele denkfouten vanwege tekortkomingen in de inhoud van het argument. Er zijn veel soorten informele drogredenen en elk gegeven argument kan meerdere tegelijk begaan, maar over het algemeen kunnen ze in drie soorten worden verdeeld. De eerste zijn drogredenen van dubbelzinnigheid. Deze treden op wanneer de betekenis van een uitgangspunt of conclusie onduidelijk is.
De meest voorkomende hiervan is dubbelzinnigheid, die optreedt wanneer een zin op twee of meer verschillende manieren in het argument wordt geïnterpreteerd of gedefinieerd. De tweede zijn misvattingen over aanmatiging. Dit gebeurt wanneer een veronderstelling of conclusie al eerder als waar wordt aangenomen. Dit kan vaak leiden tot tautologische uitspraken, zoals "de regels zijn de regels." Ten slotte zijn er fouten in de relevantie. Deze vinden plaats wanneer een irrelevant uitgangspunt in een argument wordt geïntroduceerd om een foute conclusie te trekken. Deze komen vaak voor in het politieke discours, meestal wanneer een belediging wordt gebruikt in plaats van een redelijk argument.
Verbale denkfouten
Verbale denkfouten zijn ook drogredenen van ambiguïteit, maar komen het vaakst voor in het gesproken discours. Er kan bijvoorbeeld dubbelzinnigheid ontstaan in het gesproken discours, omdat de nadruk of spanning van een zin onduidelijk is. Als iemand zegt: 'ZE lijkt gelukkig', heeft dit een andere betekenis dan 'zij LIJKT gelukkig'. Als de stress niet duidelijk is, kan de betekenis verwarrend zijn. Evenzo kunnen verbale denkfouten voorkomen wanneer een uitspraak uit de context wordt gehaald, omdat de toon en situatie van de uitspraak niet duidelijk is.
Cross-culturele communicatie mislukt
Soms kan effectieve communicatie mislukken omdat gesprekspartners aannemen dat ze dezelfde regels voor interactie begrijpen en zich eraan houden. Dit is niet altijd het geval, en om ten onrechte aan te nemen dat communicatiesignalen functioneren tussen culturen, kan dit vaak leiden tot een duidelijke communicatie. Bijvoorbeeld, als Ting afkomstig is uit een cultuur waarin het respectloos is om dicht bij anderen te staan terwijl je met hen spreekt, terwijl Pedro voortkomt uit een cultuur waarin het onbeleefd is om niet dicht bij een gesprekspartner te staan, is er de kans dat dit een ongemakkelijk en verwarrend is Er zal een communicatiesituatie ontstaan, omdat iedereen denkt dat de ander grof is omdat hij eenvoudigweg zijn eigen culturele normen volgt.
