De wet van de teruglopende opbrengsten, of de wet van variabele verhoudingen, erkent dat een onderneming haar middelen in verschillende verhoudingen kan combineren en nog steeds hetzelfde product kan produceren. In eerste instantie leidt elke bescheiden toename van middelen tot een overeenkomstige toename van de productie. Het effect is echter tijdelijk, tenzij andere bronnen ook toenemen.
Productiefactoren
Hoewel productiviteitsbronnen in de miljoenen de nummer één zijn, volgens de politicoloog Paul M. Johnson van de Auburn University, groeperen economen ze in vier brede categorieën die zij de 'productiefactoren' noemen: arbeid, kapitaal, land en ondernemerschap. Deze middelen zijn van vitaal belang voor het produceren van goederen en diensten.
Marginale productiviteit
Johnson definieert marginale productiviteit als "de toename in de waarde van de output die kan worden geproduceerd door een extra eenheid van de specifieke input toe te voegen terwijl andere inputs constant worden gehouden." De inputs waarnaar Johnson verwijst, zijn productiefactoren. Een toename van iemand zou moeten corresponderen met een toename van de productiviteit en dus het inkomen.
Marginaal rendement verminderen
Een afnemend marginaal rendement treedt op wanneer stijgingen in één productiefactor terwijl de andere constant blijven, resulteren in een steeds lagere productiviteit. De Melbourne Business School geeft als voorbeeld een fabriek die extra arbeiders inhuurt - arbeid - maar die geen wijzigingen aanbrengt in kapitaal, grond of ondernemerschap. Als het blijft huren, zal op een gegeven moment elke extra werknemer minder productie produceren dan de werknemer voor hem, omdat er te weinig aanbod is voor arbeidskrachten. De school merkt het verschil op tussen afnemende marginale rendementen en afnemende opbrengsten, waarbij de extra werknemers de output daadwerkelijk verlagen.
Omstandigheden die leiden tot afnemende marginale returns
Een toename van een individuele productiefactor kan leiden tot afnemende marginale rendementen als de niveaus van andere factoren stabiel blijven. Een onevenwicht in het gebruik van hulpbronnen is de oorzaak. Economen beschouwen het echter als een probleem op de korte termijn, omdat bedrijven over het algemeen in staat zijn om de onevenwichtigheid in de tijd te compenseren. Een bedrijf zou bijvoorbeeld zijn productiefaciliteit, die kapitaal is, kunnen uitbreiden om een toename van het aantal werknemers te compenseren die de marginale productiviteit van werknemers deed afnemen.
