Een teleologische benadering van ethiek is gebaseerd op het concept van het zoeken naar een "telos" in ethische besluitvorming. Telos is een Grieks woord dat "einde" of "doel" betekent; dus gaat de teleologische ethiek over de vraag hoe keuzes een bepaald gewenst moreel resultaat beïnvloeden. Over het algemeen kunnen we spreken van twee belangrijke teleologische moraalfilosofieën: utilitarisme / consequentialisme en de deugdethiek die door oude en middeleeuwse moraalfilosofen is aangehangen.
Utilitarisme / Consequentialism
In het geval van utilitarisme / consequentialisme, wordt het doel algemeen opgevat in termen van het "grootste goed voor het grootste aantal." Beslissingen zijn gebaseerd op hoeveel laatste "goed" of "geluk" ze zullen produceren voor het grootste aantal mensen. Dit systeem kan acties rechtvaardigen die als moreel verkeerd kunnen worden beschouwd, zolang die acties een algeheel beter resultaat opleveren. Een voorbeeld hiervan is iemand martelen om de locatie van een tikkende tijdbom te vinden. Hoewel marteling om haar eigen wil verkeerd zou zijn, omdat het wordt gedaan voor het grotere goed en om levens te redden, kan het als ethisch worden opgevat om te doen.
Deugdethiek
Gezien de deugdethiek, zien we dat het gezochte eindpunt niet noodzakelijk hetzelfde is als in utilitarisme / consequentialisme. Hoewel de deugdethiek inderdaad streeft naar het maximaliseren van 'geluk', ziet het dit geluk op een veel persoonlijker manier en als fundamenteel verbonden met het cultiveren en oefenen van de belangrijkste deugden. Deze ethische theorie, die zijn oorsprong vindt in Aristoteles, stelt dat het doel is de menselijke geest, geest en lichaam zo volledig mogelijk te ontwikkelen. Dit wordt gedaan door het beoefenen van deugden zoals voorzichtigheid, rechtvaardigheid, standvastigheid en matigheid.
Dagelijkse applicaties
Terwijl je deze deugden in je leven beoefent, worden ze geïnternaliseerd in je dagelijkse besluitvorming tot het grootste deel van wat je doet kantelt naar wat Aristoteles de 'gulden middenweg' noemde, die zoete plek van het menselijk bestaan waar alles perfect in balans is op een dergelijke manier om een persoon te laten bloeien. We kunnen dit op een belangrijke manier contrasteren met utilitarisme / consequentialisme: terwijl de eerste in wezen betoogt dat de doelen de middelen heiligen, wijst de laatste erop dat de middelen ervoor zorgen dat je in de eerste plaats het juiste doel bereikt. Het heeft geen zin onder de deugdethiek om je leven te redden als dat leven verstoken is van deugd en dus geen toegang heeft tot de hogere regionen van je menselijk potentieel. Aan de andere kant kan utilitarisme / consequentialisme tevreden zijn met een lagere algemene morele standaard en geluk, zolang het maar het grootste goed vertegenwoordigt dat op dat moment mogelijk is.
Verschillen met andere ethische benaderingen
Zoals gezegd verschillen deze twee teleologische ethische systemen fundamenteel van elkaar in hun waargenomen doelen en doelen. Ze hebben echter allebei een overkoepelende zorg over hoe morele keuzes van invloed kunnen zijn op ons leven en het leven van anderen. Beslissingen zijn dus gerechtvaardigd op basis van factoren die iets buiten de specifieke handelwijze zelf liggen. Dit staat in contrast met andere ethische systemen, zoals de deontologische ethiek van Immanuel Kant, waarin de zorg zich richt op de juistheid of foutheid van de actie zelf. In deontologische ethiek, als doden op basis van de rede verkeerd is, kan het nooit worden gerechtvaardigd, zelfs niet als het in de verdediging van andermans leven is. Daarom kan worden gesteld dat teleologische ethiek flexibeler is in haar benadering van moraliteit dan strikte op regels gebaseerde moraliteit, zoals deontologische ethiek.
